از دیرباز تا به امروز بشر نیازمند راهی برای نشر و ارائه مطالب خود بر روی سطوح مختلف است که منجر به ارائه روشی با قابلیت های منحصربه فرد شده است که چاپ بر روی هر سطحی را برای فعالان در این عرصه فراهم کند نظیر چاپ افست که شامل مراحل و بخش های گوناگونی است که یک بخش از این مراحل چاپ، اختصاص به چاپ لیتوگرافی یا همان چاپ سنگی دارد.
که در واقع در این نوع چاپ با ساختن صفحات فلزی از جنس آلومینیوم معروف به زینک یا پلیت عملیات انتقال رنگ از صفحه فلزی به کاغذ مورد نظر صورت می گیرد.
موسسه هرمس دیزاین در این مقاله سعی بر آن دارد جهت آشنایی هر چه بیشتر شما عزیزان اطلاعات کامل و جامع درباره چاپ لیتوگرافی و مراحل آن را در اختیارتان قرار دهد.
چاپ لیتوگرافی چیست
لیتوگرافی یک کلمه یونانی است که از دوبخش لیتو به معنای سنگ و گرافی به معنی حک کردن گرفته شده است و در واقع یک روش ساده و ایده آل برای چاپ مطالب بر روی سطوح مختلف است که در سال ۱۷۶۹ توسط یک نویسنده و بازیگر آلمانی به نام آلوئیز اسفندلر که با توجه به خاصیت مخلوط نشدن آب با روغن این روش چاپ را ابداع کرد.
لیتوگرافی یا چاپ سنگی در واقع یکی از مراحل چاپ افست است که در آن به کمک ساخت صفحات فلزی به نام زینک و بعد ارسال این صفحات به چاپخانه و با توجه به فایل های چهار رنگ اصلی CMYK هر تصویر با رنگ مشخص خود توسط نوعی پلیمر مخصوص بر روی صفحه فلزی مورد نظر چاپ می گردد.
جالب است بدانید که جنس صفحه فلزی به گونه ای است که اصلا جوهر را به خود جذب نمی کند درحالیکه جنس پلیمر استفاده شده برای طرح به صورتی است که جاذب مرکب و جوهر است و بدین ترتیب است که طرح مورد نظر را می توان به راحتی بر روی سطح مورد نظر چاپ کرد.
چاپ پلات چیست و در چه زمینه ایی کاربرد دارد
تاریخچه لیتوگرافی در ایران
نخستین چاپ سنگی و لیتوگرافی در ایران برمی گردد به زمان قاجاریه و زمان پادشاهی فتحعلی شاه که عباس میرزا معروف به میرزا صالح شیرازی بعد از سفر کردن به مسکو و آشنا شدن با دستگاه لیتوگرافی در بازگشت یک دستگاه لیتوگرافی همراه خود به تبریز آورد و اولین چاپخانه سنگی در ایران را در تبریز بنا کرد جالب است بدانید که اولین کتاب که توسط دستگاه چاپ شد کتاب قرآن در سال ۱۲۵۰ هجری قمری و بعد از آن کتاب زادالمعاد در سال ۱۲۵۱ هجری قمری بود و بعد از گذشت چند سال شخصی به نام عبدالعلی نامی دستگاه لیتوگرافی را به تهران آورد و در همان سال کتاب تاریخ معجم و پطر کبیر را چاپ کرد و بعد از گذشت مدت اندکی این چاپ در سایر شهرها و نقاط دیگر کشور نیز رواج یافت و نزدیک به ۵۰ سال تنها روش چاپ در ایران بود.
قیمت چاپ و بررسی عوامل موثر بر آن
انواع چاپ لیتوگرافی
چاپ لیتوگرافی بر اساس ابزارها و روش های موجود به دو صورت کلی روش های حکاکی ردیفی و روش های تکرار موازی انجام می شود.
روش های حکاکی موازی
روشی است که به صورت مستقیم در صنعت چاپ لیتوگرافی مورد استفاده قرار می گیرد این روش با وجود سرعت و روند کم ولی از کیفیت و دقت و وضوح تصویر بسیار بالایی برخوردار است و شیوه کار آن بدین صورت است که با حرکت یک پروپ بر روی لایه زیرین و با توجه به مکانیسم مکانیکی الکترومکانیکی Dip-pen طرح دلخواه را ایجاد می کند.
روش های تکرار موازی
این روش سریع تر از روش حکاکی موازی است و بدین صورت انجام می شود که ابتدا طرح مورد نظر توسط ماسک نوری و تابش انتقال می یابد اما برای ایجاد طرح محدودیت های در اجرای طرح وجود دارد که سبب می شود بیشتر از روش های حکاکی موازی استفاده شود.
روش های چاپ موازی به صورت های دیگری نظیر استفاده از ماسک نوری یا بدون ماسک، روش اشعه و….نیز انجام می شود.
جالب است بدانید که به روش های لیتوگرافی تکرار موازی، روش لیتوگرافی مهر نانو یا لیتوگرافی نوری، چاپ تماسی و… نیز گفته می شود.
تایپوگرافی چیست و چه تاثیری بر روی طراحی دارد
مزایایی چاپ لیتوگرافی
یکی از چاپ های مطرح در صنعت چاپ، چاپ لیتوگرافی است که دارای مزایایی بسیاری است از جمله:
_ امکان بهره گیری و چاپ در ابعاد بزرگ و بر روی کاغذهای با طول و عرض زیاد نیز وجود دارد.
_ در این چاپ می توانید از انواع و اقسام متریال های گوناگون برای چاپ بهره گیرید.
_ از کیفیت و دقت بسیار بالایی برخوردار است.
_ دوام و ماندگاری این روش نسبت به سایر روش ها بیشتر است.
_ هزینه های چاپ در تیراژ های بالا کاهش چشمگیری دارد و یک روش مقرون به صرفه به شمار می آید.
_ کار ساخت صفحات ساده و آسان و با کمترین هزینه انجام می گیرد.
_ از دقت رنگی بسیار بالایی برخوردار است.
_ چاپی نرم و با وضوح عالی در تصاویر است.
البته در کنار تمامی مزایا این روش چاپ معایبی نیز دارد که عبارتند از:
_ زمان بر بودن و طولانی بودن روند تولید و چاپ کار
_ بالا بودن هزینه ها زمانی که حجم سفارش پایین است
_ با توجه به خاصیت محلول بودن آب در روغن و تاثیر ژل آب قدرت تولید پایین می آید و سبب می شود که جوهر به کار رفته نازک شود.
مراحل چاپ لیتوگرافی
لیتوگرافی شامل مراحل گوناگونی است که شامل دو بخش سنتی و مدرن است که به شرح زیر است:
روش قدیمی و سنتی
در این روش که از کیفیت چاپ بالایی برخوردار است شامل چند مرحله است
۱) ایجاد فایل های رنگی CMYK: در بخش رنگ ها مدل های مختلف رنگی نظیر RGB که استاندارد رنگی در سیستم کامپیوتر است و مدل رنگی CMYK که رنگ استاندارد ماشین های چاپ است وجود دارد که باید دقت داشت که فایل رنگی CMYK مناسب برای چاپ بر روی کاغذ است که هر یک از فایل های رنگی مورد نظر را بر روی صفحات فلزی به صورت مجزا اجرا می کنند.
۲) ساخت زینک توسط دستگاه ایمیج ستر: در این مرحله فایلهای رنگی ساخته شده در مرحله قبل را با توجه به نوعی پلیمر خاص بر روی صفحات فلزی می پوشانند زیرا صفحات فلزی به گونه ای است که جوهر را جذب نمی کنند بنابراین باید از پوشش پلیمری استفاده کرد تا جوهر را به خوبی جذب کنند.
مراحل ساخت زینک توسط ماشینی به نام ایمیج ستر (image setter ) انجام می شود که در واقع یک دستگاه پرینتر سیاه و سفید بزرگ با دقت بسیار بالا است.
فایل های تک رنگی را که از قبل آماده شده است را بر روی طلق های بی رنگ و شفاف پرینت می گیرند و در ادامه طلق ها را به زینک های خالی متصل می کنند و توسط فرایندهای شیمیایی و طی مراحل گوناگون تصویر طلق ها بر روی زینک ها حک می شوند در ادامه زینک های آماده را بر روی دستگاه می بندند تا طبق مراحل اول فرایند رنگی و چاپ ادامه یابد.
روش مدرن
با پیشرفت علم و تکنولوژی و پیشرفت امکانات و تجهیزات و دستگاه های چاپ و با بهبود تجهیزات فرایند چاپ توسعه یافته و روند آن نسبت به مراحل سنتی آسان تر شده است، نظیر دستگاه پلیت ستر (plate setter ) پرینتر زینک که این امکان را در صنعت چاپ فراهم کرده است تا با حذف مراحل اولیه روش سنتی و همچنین حذف ساخت فایل های تک رنگ، طلق های رنگی زینک را بسازد و بدین صورت است که تصاویر و محتوا های چاپی مستقیم از کامپیوتر به دستگاه ارسال می شود و زینک های آماده از آن خارج می شود که به این زینک های آماده پلیت نیز گفته می شود.
دستگاه لیتوگرافی چیست
دستگاهی که چاپ لیتوگرافی را انجام می دهد دستگاه ایمیج ستر( image setter ) است که در واقع یک پرینتر لیزری سیاه و سفید بزرگ است که این دستگاه قابلیت تفکیک رنگ ها از فایل اصلی و ترکیب با رنگ مشکی و همچنین پرینت بر روی طلق های شفاف با کیفیت و رزولوشن بسیار بالا را دارد به طوری که پس از آماده شدن طلق ها آن ها را بر روی زینک های خام چسبانده و توسط گیره های مخصوص ثابت نگه می دارد و در ادامه با توجه به اینکه سطح زینک های خام از نوعی ماده پلیمری جاذب مرکب پوشیده شده است که در طی انجام عملیات چاپ لیتوگرافی توسط دستگاه ایمیج ستر قسمت اضافی بر روی سطح زینک برداشته می شود و بخش های طرح مورد نظر باقی می ماند و در ادامه زینک های آماده را به چاپخانه انتقال می دهند تا عملیات چاپ بر روی کاغذ انجام شود.
کاربرد لیتوگرافی در چاپ افست
چاپ افست یکی از چاپ های رایج در صنعت چاپ است که شامل مراحل مختلفی است که لیتوگرافی که در واقع فرایند تهیه و تولید صفحات فلزی از جنس آلومنیوم به نام زینک است اولین مرحله از چاپ افست و در واقع یک مرحله واسطه ای در این چاپ به حساب می آید که دقت و کیفیت بسیار بالای چاپ افست به جهت بهره گیری از شیوه لیتوگرافی در این روش چاپ است.
کاربرد لیتو گرافی در صنعت چاپ
امروزه از روش های گوناگونی در صنعت چاپ استفاده می شود که هر کدام از آنها دارای مزایا و کاربردهای مختص به خود است که آن را نسبت به سایر روش های دیگر متمایز می کند که یکی از این روش ها، چاپ لیتوگرافی است که در واقع یکی از مراحل اولیه در چاپ افست به حساب می آید که دارای کاربرد های منحصر به فردی است که هنوز هم با وجود پیشرفت های بسیار در صنعت چاپ بسیاری از فعالان در این عرصه از این روش برای چاپ محصولات خود بهره می گیرند و از آن به عنوان مادر صنعت چاپ یاد می کنند به جهت کاربردهایی نظیر:
_ به جهت اینکه لیتوگرافی یکی از مراحل عملیات قبل از چاپ نهایی است و به دلیل ویژگی های منحصر به فرد آن تاثیر بسزایی در کیفیت و رزولوشن محصول چاپی دارد.
_ قیمت این نوع چاپ به نسبت سایر روش ها و با توجه به تیراژ آن مقرون به صرفه است.
_ از این روش برای چاپ طرح بر روی انواع و اقسام کاغذها با ابعاد بزرگ و کوچک استفاده می شود.
قیمت چاپ لیتوگرافی
چاپ لیتوگرافی که روش نوین برگرفته از چاپ سنگی است و در واقع اساس انواع چاپ ها بخصوص چاپ افست است که منجر به افزایش کیفیت و دقت محصول نهایی و افزایش سرعت در روند چاپ می شود، در تیراژهای بالا بسیار مقرون به صرفه است ولی قیمت نهایی آن وابسته به عوامل و متغیرهای گوناگون است و با توجه به مسائل مختلف نظیر تیراژ، نوع کاغذ، ابعاد کاغذ و…. تعیین می شود.
چاپ لیتوگرافی یکی دیگر از خدمات موسسه هرمس دیزاین است که با توجه به علم و تخصص و تجربه کارشناسان مجرب خود در زمینه های گوناگون به ویژه طراحی و چاپ لیتوگرافی آماده ارائه هر گونه خدمات و مشاوره به شما عزیزان می باشد، جهت دریافت اطلاعات بیشتر با شماره های ارتباطی ما تماس حاصل فرمایید.
