اصطلاحات کاغذ و مقوا یکی از موضوعات مهم و حیاتی در عرصه صنایع چاپ و بسته بندی است. این اصطلاحات باعث ایجاد تفاوتهای بسیار مهم در کیفیت و نوع محصولات نهایی میشوند. در این مقاله قصد داریم به بررسی و توضیح انواع اصطلاحات کاغذ و مقوا بپردازیم و نقش آنها در صنایع مختلف را بررسی کنیم.
اصطلاحات کاغذ و مقوا
اصطلاحات کاغذ و مقوا در صنعت چاپ و بستهبندی بسیار مهم هستند. کاغذ به عنوان یک ماده اصلی برای چاپ در انواع محصولات مورد استفاده قرار میگیرد و اصطلاحات مختلفی برای مشخص کردن نوع و ویژگیهای آن وجود دارد. به عنوان مثال، کاغذ مونتاژ با ویژگیهای خاص برای چسبیدن به سطوح مختلف استفاده میشود و کاغذ کرافت با ضخامت و مقاومت بالا برای بستهبندی استفاده میشود. از طرفی، مقوا نیز به عنوان یک ماده سخت و مقاوم در صنایع بستهبندی و تبلیغات استفاده میشود و اصطلاحاتی مانند مقوای دو لایه و سه لایه برای نشان دادن تعداد لایههای مختلف مقوا استفاده میشود. به طور کلی، آشنایی با اصطلاحات مرتبط با کاغذ و مقوا به بهبود کیفیت و انتخاب صحیح مواد در صنعت چاپ و بستهبندی کمک میکند.
انواع کاغذ
در این بخش به معرفی انواع مختلف کاغذها، از جمله کاغذ مضافتی، کاغذ کرافت، کاغذ گلاسه و… خواهیم پرداخت. هر نوع کاغذ دارای ویژگیها و کاربردهای خاص خود است که برای انتخاب مناسبترین نوع برای هر کاربرد، نیاز به شناخت آنها داریم.
کاغذ مضافتی
کاغذ مضافتی یک نوع کاغذ است که از دو یا چند لایه کاغذ تشکیل شده است. این نوع کاغذ از طریق چسباندن لایه های مختلف کاغذ با یکدیگر ساخته می شود تا از پایداری و مقاومت بیشتری نسبت به کاغذ سنتی برخوردار باشد.
کاغذ مضافتی معمولاً برای استفاده در برنامه های خاص مانند بسته بندی، کارت های تبریک، جعبه های هدیه و غیره استفاده می شود. این نوع کاغذ به دلیل مقاومت بیشتر و زیبایی ظاهری خود، جایگاه ویژه ای در صنایع چاپ و بسته بندی دارد.
استفاده از کاغذ مضافتی می تواند به نحوه ظاهر و کیفیت محصولات شما اضافه ارزش دهد و آنها را از سایر محصولات مشابه متمایز کند. به عنوان مثال، با استفاده از کاغذ مضافتی برای بسته بندی یک محصول، می توانید به آن ظاهری لوکس و شکیل ببخشید و جذابیت بیشتری برای مشتریانتان ایجاد کنید.
کاغذ کرافت
کاغذ کرافت یک نوع کاغذ با بافت خاص است که از الیاف چوبی طبیعی تهیه میشود. این نوع کاغذ از پوسته درختان گردو، بلوط و سایر درختان بافته میشود و به دلیل خواص آن، برای بسته بندی، ساخت کیفها، جعبهها و حتی هنرهای دستی مورد استفاده قرار میگیرد. کاغذ کرافت از لحاظ محیط زیست نیز بسیار محترمانه است، زیرا از منابع طبیعی و قابل تجدید استفاده تهیه میشود. به عنوان یک جایگزین سبز برای کاغذهای سنتی، کاغذ کرافت در حفظ محیط زیست و کاهش آسیب به آن نقش مهمی دارد.
کاغذ گلاسه
کاغذ گلاسه یک نوع کاغذ است که از یک پوشش گلاسه یا براق بر روی یک یا هر دو طرف آن تشکیل شده است. این نوع کاغذ به دلیل ظاهر درخشان و براق خود، برای چاپ محصولات با کیفیت بالا مانند بروشور، کارت ویزیت، تراکت، کاتالوگ، بستهبندیهای لوکس و … استفاده میشود. از آنجا که سطح براق این نوع کاغذ باعث میشود رنگها بهتر و زیباتر نمایان شوند، کاغذ گلاسه گزینهی مناسبی برای چاپ محصولات تبلیغاتی و جلد کتب و مجلات نیز محسوب میشود. با توجه به ویژگیهای منحصر به فرد آن، کاغذ گلاسه یکی از محصولات مورد توجه چاپخانهها و طراحان گرافیک است.
کاغذ تحریر
کاغذ تحریر یکی از مهمترین و مورد استفادهترین محصولات در زندگی روزمره ما است. این نوع کاغذ به طور عمده برای نوشتن، چاپ و انجام کارهای دفتری استفاده میشود.
کاغذ تحریر از سلولز گیاهی تهیه میشود که از درختان یا گیاهان دیگری به دست میآید. این نوع کاغذ دارای سطح صاف و مناسب برای نوشتن با قلمهای مختلف است و به راحتی قابل پاره شدن و بستهبندی است.
از آنجا که کاغذ تحریر برای ماهیتی کاربردی و ضروری به حساب میآید، اکثر مدارس، دفاتر کار، دانشگاهها و ادارات از این نوع کاغذ استفاده میکنند. همچنین افراد در خانه برای نوشتن یادداشتها، لیستهای خرید و انجام کارهای روزمره از آن استفاده میکنند.
بنابراین، میتوان گفت کاغذ تحریر یکی از محصولات ضروری و بسیار کاربردی است که در زندگی ما تاثیر مثبتی دارد و بدون آن، انجام بسیاری از کارها به راحتی امکانپذیر نیست.
کاغذ روزنامه
کاغذ روزنامه یکی از انواع کاغذ ها محسوب می شود که دارای جنس و بافت مخصوص به خود است که کاغذی ارزان و مخصوص روزنامه که از نقاله چوب یا خمیر چوب و الیاف بازیافتی و طی یک فرآیند بدون عملیات مکانیکی بر روی مواد اولیه گرفته می شود و بسیار شکننده و لطیف و در عین حال سفید و صاف و دارای قدرت جذب بالایی است و بیشتر برای کارهای هنری و گرافیکی سریع و موقتی و برای طراحی خام و اولیه که با مداد زغالی و شمع یا گچی انجام می شود مناسب است و این نوع کاغذ معمولاً به صورت دفترچه، ورق، رول یا توپهای به پهنای ۵ فوت به بالا در بازار موجود می باشد که بیشتر برای چاپ انواع روزنامه، کتاب، مجله، بعضی از دفاتر، چک نویس، چاپ صورت حساب های ارزان مانند قبوض و …. استفاده می شود و به دلیل قیمت مناسب و مقاومت بسیار عالی و سطح هموار که قابلیت چاپ را افزایش داده و سبب کیفیت بالایی در چاپ می شود و باعث وضوع بسیار عالی در عکس و تصاویر میشود مورد علاقه و پسند اکثر موسسات و چاپخانه ها است و برای چاپ بر روی این نوع کاغذ بیشتر از ماشین افست و لترپرس استفاده میشود و برای تهیه این کاغذ بیشتر از چوب درختانی که نرم هستند مانند درخت کاج و درخت سوزنی و خرده چوب و کاه استفاده میشود و به دلیل اینکه این کاغذ از مواد بازیافتی استفاده میشود و از تخریب بیش از حد درختان جنگل جلوگیری می شود جزو دسته محصولات دوستدار و حافظه محیط زیست محسوب میشود.
کاغذ مات
یک نوع دیگر کاغذ که در انواع طراحی و چاپ محصولات مختلفی از آن استفاده میشود کاغذ مات است که کاغذی با پوشش خاک چینی با کربنات کلسیم در مرحله کاغذ سازی به صورت مات ساخته می شود این نوع کاغذ که به صورت صاف و یکدست و هموار و دارای بافت نرم و ماسه ای نامنظم شبیه بافت مخمل است و به همین خاطر به این نوع کاغذ مخملی نیز گفته می شود به گونهای است که نور را انعکاس نمی دهد و تصویر بر روی آن به صورت مات است، کاغذ مات جز کاغذهای محکم و مقاوم است و این مقاوم بودن علاوه بر نور در برابر اثر انگشت، خاک، آلودگی و…. است و یکی دیگر از ویژگیهای بارز این نوع کاغذ جذب جوهر بیشتر است که سبب می شود تصویر چشم انداز بهتری داشته باشد و تصاویر در این نوع کاغذ دارای وضوح بسیار عالی است و جزئیات را میتوان در این نوع کاغذ به خوبی به نمایش گذاشت و برای انواع محصولات چاپی از قبیل:کارت ویزیت، بروشورها، تراکت، کاتالوگ و…استفاده می شود.
کاغذ محکم
کاغذی بسیار محکم با پوشش صاف و یکدست و هموار که بسیار مناسب برای کارهای چاپی، کاغذ تحریر، تهیه نوشت افزار و کاغذهای دولتی و اسناد رسمی و قانونی است.
کاغذ هنری
یک نوع کاغذ پوشش دار با سطح صیقلی و صاف که یک لایه پوشش و جاذب (خاک چینی) بر روی سطح کاغذ که قبلاً پوشش ماشینی شده است انجام می شود و سپس یک غلطک داغ لعابدار سطح ظاهری آن پرداخته می شود که یک شیوه ساخت آن توسط پوشش دهی قلم مو است که از یک برس غلطکی چرخان برای پوشش دادن استفاده میشود که بعد از آن توسط قلم موهای پهن پرداخت و صیقلی می شود و جالب است بدانید که پوشش دهی چه به روش ماشینی و چه به روش قلم مو سبب میشود که کیفیت کاغذ پایین آمده به حدی که آن را نامرغوب کرده است.
کاغذ بوچر(Butcher)
یک نوع کاغذ بسیار محکم و سفید در توپهای به پهنای ۳۵ اینچ و برای کارهای هنری و تبلیغاتی بزرگ استفاده میشود و میتوان با انواع مداد های نرم، شمعی، ذغالی، گچی، ماژیک انواع جوهر، رنگ های گواش و…بر روی این کاغذ طراحی کرد.
کاغذ طراحی
اگر به دنبال کاغذی با تنوع بالا و کیفیت بسیار مناسب و ضخامت های متفاوت و زبریی های مختلف هستید کاغذ طراحی گزینه بسیار مناسب است که میتوان آن را در انواع رنگهای هماهنگ و اندازههای مختلف به صورت ورقه، دفترچه، رل، توپ یافت و یک نوع بارز آن به صورت کاغذ طراحی نموداری( شطرنجی) با تقسیمبندی چهارخانه با اندازه های مختلف اینچ و سانتی متر و با رنگهای آبی، سبز، نارنجی، سیاه در بازار موجود می باشد و نکته حائز اهمیت در مورد استفاده از این نوع کاغذ این می باشد که در موقع استفاده دقت داشته باشید که در کدام سطح آن طراحی می شود زیرا یک طرف آن صاف و طرف دیگر آن ناهموار و زبر است و نکته دیگر اینکه از این کاغذ انواع مختلفی با ضخامت های مختلف موجود است که هر کدام برای طراحی با ابزارهای متفاوت کاربرد دارد مانند کاغذ در ضخامت های بالاتر و صاف تر برای طراحی انواع قلم ها و ماژیک ها و سطح زبر و ضخامت متوسط آن برای استفاده از طراحی به وسیله مداد معمولی و رنگهای نقاشی از کاغذ طراحی با سطح زبر و ضخیم تر و مقاوم تر برای طراحی به وسیله مداد شمعی، مداد گچی، ذغالی انواع پاستل استفاده می شود.
کاغذ های با کیفیت ویژه
امروزه با تنوع بسیار زیاد از انواع کاغذ های مختلف برای مصارف گوناگون مواجه هستیم که یکی از انواع کاغذهای رنگی با کیفیت عالی به صورت مات یا براق در ابعاد و اندازه های مختلف موجود در بازار کاغذ با کیفیت ویژه است که بعضی از انواع آن در یک طرف آن داری چسبندگی است و برای کارهای کولاژ بسیار مناسب است این نوع کاغذ به گونه ای است که برای طراحی با انواع آب رنگ، خطوط مرکبی، رنگ روغن، مداد زغالی، پاستل و… قابل استفاده است.
کاغذ شفاف و نیمه شفاف
یکی از انواع کاغذهای شفاف و شیشه نما کاغذ گلاسین است که یک نوع کاغذ صاف و نازک و گلاسی شکل است که در مقابل هوا، آب، چربی و…. مقاوم است و به صورت نیمه شفاف موجود است مگر از رنگدانه برای مات و رنگی کردنش استفاده شود و در گرماژهای ۵۰ تا ۹۰ گرم و طی روند سوپرکلندر و با شکستن الیاف خمیر کاغذ و فشردن و شکل دادن آن به ورقه های نازک توسط غلتک های فشاری و حرارتی تولید میشود و بیشتر در ساخت کاغذ های روی چسب و در صنعت چاپ و صحافی کتاب برای ترمیم و محافظت از آنها استفاده می شود.
کاغذ دیتل(Detail)
یک نوع کاغذ نرم و لطیف و ضد چربی که جز کاغذهای شفاف و نیمه شفاف است و نور به راحتی از آن عبور می کند و به دلیل انتقال نور برای تکثیر و نسخه برداری از دستگاه چاپ و اوزالید استفاده میشود و به صورت ورقه، رول، توپ یا دفترچه در بازار موجود است و به دلیل انتقال راحت نور طراحان به وفور از این کاغذ برای طرح برداشتن و کپی برداری و پرورش ایده ها و انجام کارهای صفحه آرایی با مداد و قلم از آن بهره میگیرند.
کاغذ صفحه آرایی
یک نوع دیگر از کاغذ های نیمه شفاف که نور را به خوبی از خود عبور می دهد و به صورت سفید و درخشان موجود است کاغذ صفحه آرایی است و به خاطر اینکه پشت نما نیستند برای ترکیب و ایجاد کارهای مربوط به صفحه آرایی و نشان دادن ایده های جدید طراحی مورد استفاده قرار میگیرند و معمولاً به صورت توپ یا دفترچهای در بازار یافت می شوند و به دلیل اینکه از نظر سطح انواع و اقسام مختلفی دارند میتوان از ابزارهای مختلف طراحی مانند ماژیک، مداد، مداد زغالی، پاستل، قلم و مرکب و…. برای سطح های مختلف آن استفاده کرد.
کاغذ زرد کپی برداری(کاغذ گراف)
یکی از کاغذ های ارزان موجود در بازار که به صورت توپی با عرض های مختلف موجود است کاغذ زرد کپی یا کاغذ گراف است که به دلیل پشت نمایی مطلوبی که دارد برای طراحی و اتودهای اولیه و طرحهای صفحهآرایی و برای بسته بندی بسیار مفید است.
کاغذ سفید کپی برداری
کاغذ سفید کپی برداری جز آن دسته از کاغذها است که هم به صورت شفاف و هم نیمه شفاف و مات و هم دارای ضخامت و زبری گوناگون و هم به صورت ساده یا شطرنجی در بازار موجود است و به همین دلیل است که شاهد انواع و اقسام مختلفی از این نوع کاغذ در بازار هستیم و هر نوع از این کاغذ مناسب برای طرح با ابزار مخصوص به خود است مانند نوع نازک (پوستی) آن مناسب برای اتودها و طرح های اولیه و نوع دیگر آن که دارای ضخامت متوسط و سطح صاف و نرم است مناسب برای طراحی قلم و مرکب است و نوع دیگر آن که سطح مات و دارای خاصیت سایندگی است سبب سایش مداد میشود و هم به راحتی کثیف و لک بر میدارد و این نوع کاغذ به صورت رول، توپ و دفترچه در دسترس همگان قرار دارد.
کاغذ معمولی و روغنی
کاغذ معمولی و روغنی دو نوع کاغذ موجود در بازار است که مخصوص کپی برداری هستند که معمولاً بر روی کار قرار میگیرند و برای کارهایی که نیاز به کپی کردن و ترسیم طرح های فنی که نیاز به تکثیر دارند استفاده میشوند که نوع روغنی آن نسبت به معمولی گران تر و به صورت نیمه شفاف و بادوام تر است با این تفاوت که کاغذ معمولی دارای خاصیت پشت نمایی بیشتری است تا نوع کاغذ روغنی موجود در بازار و جالب است بدانید که ابعاد و سایز این نوع کاغذها ثابت نیست زیرا به دلیل رطوبت هوا تغییر شکل پیدا می کنند.
کاغذ آنتیک
کاغذ آنتیک کاغذ ضخیم و آهاردار که چاپ نورد نخورده که بسیار مناسب برای بروشور، جلد کتاب، نوشت افزار است و اگر خطوط قالب کاغذ به راحتی دیده شود antique laid گفته میشود و اگر خطوط آن قابل رویت نباشد antique wore میگویند.
کاغذ با پرداخت ماشینی(MF)
یک نوع کاغذ بدون روکش است که با توجه به عبور دادن از بین غلتک های دستگاه هر دو طرف آن پرداخته میشود که به آن کاغذ پرداخت ماشینی یا به اختصار(MF)میگویند که با وجود اینکه کاغذ براقی نیست ولی دارای سطحی با بافت صاف و صیقلی است و با توجه به نیازهای متفاوت کاغذ ساز و چاپگر انواع و اقسام متفاوت و مختلفی دارد.
کاغذ کارتریج: کاغذی محکم و سخت که از خمیر چوب با الیاف کوتاه تولید می شود و با ابعاد مناسب و حاشیه یکنواخت و سطحی زبر و یا مات و برای طراحی، روکش جلد کتاب و مصارف روزمره و برای انواع چاپ و رسم قابل استفاده است و بسیار شبیه کاغذ آنتیک است که نوع دیگر آن کاغذ کارتریج افست به طور اختصاصی مناسب برای کارهای چاپی است.
پیشنهاد مطالعه بیشتر: اصطلاحات نوشتاری تبلیغات
انواع مقوا
مقوا همانند کاغذ بولی با گرماژ بالای ۲۵۰ است که به صورت چند لایه یا تک لایه است و جز پرکاربرد ترین و پرمصرف ترین انواع کاغذ به شمار می رود با این تفاوت که ضخیم تر از کاغذ است و مقاومت و سختی بیشتر آن سبب افزایش توان و استحکام مقوا میشود و به راحتی برش خورده می شود و فرم و شکل داده میشود و در برابر رطوبت مقاوم بوده و کمتر ورم و باد میکند.
از مقوا برای انواع بسته بندی به ویژه وسایل سنگین استفاده میشود و همچنین برای کارهای چاپی و گرافیکی متفاوت مانند جلد کتاب، مجله، هارد باکس، کارت پستال و کارتن سازی استفاده میشود
مقوا از مواد الیافی (فیبر) و یا خاص سازی چوب به خمیر که چند لایه روی هم قرار می گیرد ساخته می شود.
مقوا تنوع زیادی در بازار دارد و دارای ضخامت و زبری و رنگ های متفاوت است و بعضی دارای سطح سفید و صاف و بعضی از آنها دارای لایه پلی استر است و برخی از آنها جهت کارهای هنری در آتلیه و برخی برای نمایش گذاشتن کارها، مدل سازی، طراحی با ذغال، طراحی نقاشی با آبرنگ، رنگ روغن و در چاپ عکس و ... استفاده می شود، و می توان به مقوای پشت طوسی، پشت سفید، ایندر برد، گلاسه، کرافت، مقوای مات، مقوای تصویر سازی و... اشاره کرد.
مقوای پشت طوسی
این مقوا دارای گرماژهای مختلف مانند ۲۳۰ گرمی ۲۵۰ گرم و ….که انتخاب گرماژ آن بسته به مقاومت جعبه و بسته بندی و وزن محصولی که قرار است درون بسته بندی قرار بگیرد استفاده می شود.
مقوای پشت طوسی به صورت رولی در بازار موجود است و به صورت پشت کار است و از این مقوا جهت چاپ انواع جعبه بسته بندی مانند جعبه دستمال کاغذی شوینده لوازم الکتریکی و… استفاده می شود.
مقوای پشت سفید
مقوای پشت سفید شبیه مقوای پشت طوسی است با این تفاوت که مقوای پشت سفید صیقلی تر است و جهت چاپ بسیار مناسب تر می باشد و به جهت بهداشتی برای بسته بندی مواد غذایی و دارویی استفاده می شود و در گرماژهای مختلف ۲۵۰گرم ،۲۸۰گرم و…. در بازار موجود است.
مقوای ایندر برد
مقوای با کیفیت و سطح هموار و براق و صیقلی و انعطاف پذیر جهت بسته بندی بدون ترک خوردن و شکستگی و معروف به مقوای بهداشتی نیز است.
این نوع مقوا جهت بسته بندی انواع مواد غذایی دارویی استفاده می شود و دارای استحکام بالا و گرماژهای مختلف ۲۰۰ گرم، ۲۵۰ گرم و… است و قیمت تمام شده آن از مقوای معمولی بیشتر است.
مقوای گلاسه
مقوای گلاسه همان کاغذ گلاسه با گرماژ بالاتر از ۲۰۰ گرم است و به دلیل کیفیت و استحکام بسیار زیاد در کارهای چاپی که نیاز به کیفیت بالا دارند استفاده میشود و بیشتر برای جلد کتاب، کاتالوگ و … استفاده می شود.
مقوای کرافت
این مقوا دارای پیوستگی بافت بالا است و به همین جهت مقاومت و استحکام زیادی دارد و در رنگهای سفید و قهوه ای تولید می شود که از نوع قهوه ای آن جهت بسته بندی استفاده می شود.
مقوا مات(مقوا کادر)
مقوای مات دارای وزن کمتر و رنگ های مختلف است و کیفیت آن نسبت به مقوای رسم پایین تر است و از این مقوا بیشتر جهت حاشیه تزئینی، عکس و کادر مقوایی، ماکت سازی، تهیه قاب با چارچوب مقوایی و برای طراحی و نقاشی استفاده میشود.
مقوای تصویر سازی (Iiustration board)
این مقوا جزء مقوا های سفید است و یک لایه مقوای نازک پشت آن چسبیده می شود که همین امر سبب کیفیت بالا این نوع مقوا شده و از مقوای تصویرسازی به صورت ورقه و در اندازههای مختلف و به صورت صاف و پرس سرد(cp) ریزدانه و پرس گرم(HP) وزبر و ناهموار (R)تولید و ساخته میشود و این نوع مقوا بیشتر جهت کارهای هنری به وسیله آبرنگ، مداد شمعی، ایربراس، قلم مرکب، و از نوعی که سطح صاف دارد بیشتر برای کارهای ظریف استفاده میشود.
مقوای بریستول(Bristol board)
این نوع مقوا نیز دارای سطح سفید است و بیشتر برای طراحی استفاده می شود و دو نوع آن به صورت صاف و زبر و دارای ضخامت های مختلف می باشد.
نظام استاندارد اندازه کاغذ(C ،B ،A)
نظامی که از سوی اداره استاندارد آلمان(DIN) و به صورت یک نظام بین المللی در بین همه کشورها برقرار شده است و از سوی سازمان بین المللی استاندارد(ISO) سوئیس نیز پذیرفته شده است که مجموعه استانداردها شامل کلیه نوشت افزار ها و کتاب ها می باشد اندازه سری A به صورت:
۱۱۸۹*۸۴۱:A0
۸۴۱*۵۹۴:A1
۴۲۰*۵۹۴:A2
۲۹۷ * ۴۲۰:A3
۲۱۰ * ۲۹۷:A4
۱۴۸* ۲۱۰:A5
و مجموعه B یک مجموعه جایگزین که بیشتر برای اندازه پوستر، اعلان دیواری، کاتالوگ و…. استفاده می شود و اندازه آن مانند اندازه سری A نسبت یکسانی دارد با این تفاوت که از یک مترمربع شروع نمی شود.
۱۴۱۴* ۱۰۰۰:B0
۱۰۰۰ * ۷۰۷ :B1
۷۰۷ * ۵۰۰:B2
۵۰۰ * ۳۵۳:B3
۳۵۳ * ۲۵۰:B4
۲۵۰ * ۱۷۶:B5
و اندازه C مختص پاکت می باشد و اندازه های آن کمی بزرگتر از سری A است و اندازه سری C ده درصد بزرگتر از سری A است.
۱۲۹۷ *۹۱۷:C0
۹۱۷ * ۶۴۸:C1
۶۴۸ * ۴۵۸:C2
۴۵۸ * ۳۲۴:C3
۳۲۴ * ۲۲۹:C4
۲۲۹ * ۱۶۲:C5